Mόνο ως θετικό μπορεί να χαρακτηριστεί το γεγονός ότι δίνεται η δυνατότητα στους Έλληνες πολίτες να αναβαθμίσουν ενεργειακά τις παλαιές ενεργοβόρες κατοικίες τους με τη χρήση ενός επιδοτούμενου προγράμματος.
Το “Εξοικονομώ-Αυτονομώ” είναι μια δράση από την οποία, πράγματι όλοι κερδίζουν. Πρώτα από όλα οι πολίτες, οι οποίοι θα αναβαθμίσουν ενεργειακά την κατοικία τους και θα εξασφαλίσουν για το μέλλον λιγότερα «ενεργειακά έξοδα». Επιπρόσθετα, κερδίζουν οι επαγγελματίες του κλάδου των κατασκευών καθώς προστίθεται ένα σημαντικός κύκλος εργασιών, ο οποίος αυξάνει την απασχόληση και μπορεί να δώσει ξανά μία ώθηση στην ήδη πληγωμένη οικοδομική δραστηριότητα. Τέλος κερδίζει η χώρα, αφού εξοικονομεί μεγάλες ποσότητες ρυπογόνας ενέργειας.
Με την ολοκλήρωση του προηγούμενου κύκλου του προγράμματος, οφείλουμε ως τεχνικός κόσμος να αναγνωρίσουμε τα σημεία που βρίσκονται σε θετική κατεύθυνση, να εντοπίσουμε τις αστοχίες και εγκαίρως να προτείνουμε βελτιώσεις, ώστε ο νέος κύκλος του προγράμματος να υλοποιηθεί με επιτυχία.
Θετικά:
- Το υψηλότερο συγκριτικά ποσοστό επιδότησης έναντι των προηγούμενων κύκλων (που διακυμάνθηκε κατά περιπτώσεις ως του ποσοστού 95%) αποτέλεσε παράγοντα θεαματικής αύξησης του ενδιαφέροντος της αγοράς για το πρόγραμμα.
- Ως θετική κρίνεται, η διεύρυνση των επιλέξιμων παρεμβάσεων με την ένταξη δαπανών εξοικονόμησης-αυτονόμησης και δράσεων διαχείρισης, αυτοπαραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας.
- Ο προσδιορισμός σαφούς ελάχιστου ενεργειακού στόχου για τις αιτήσεις ένταξης ανάλογα με την αρχική κατάταξη του κτιρίου.
- Το κριτήριο επιλεξιμότητας της πρώτης κατοικίας διαφαίνεται ως λογικό, ωστόσο σε πλήθος περιπτώσεων η διαδικασία απόδειξης οδηγούσε τελικά σε αποκλεισμό υποψήφιων δικαιούχων.
- Ο μέγιστος επιλέξιμος προϋπολογισμός είναι συνάρτηση της εξοικονόμησης ενέργειας και όχι των υλικών με αποτέλεσμα να δίνονται περισσότερα χρήματα στα παλιά και αμόνωτα σπίτια.
- Η επιδότηση για φωτοβολταϊκά και BMS γίνεται μόνο όταν το σπίτι ανέβει στην κατηγορία Β+ με τις ενεργειακές μεταβολές (θερμοπρόσοψη, θερμομόνωση, αλλαγή κουφωμάτων και μηχανολογικές επεμβάσεις)
- Η απαίτηση της φωτογραφικής τεκμηρίωσης για όλες τις αλλαγές που λαμβάνουν χώρα
ΑΡΝΗΤΙΚΑ:
- Η αναγωγή της ταχύτητας υποβολής μιας αίτησης ως καθοριστικού παράγοντα για τη διαδικασία ένταξης, αποτελεί τη σημαντικότερη στρέβλωση του προγράμματος. Ο έγκαιρος, ήτοι τάχιστος χρόνος υποβολής της αίτησης, δεν αποτελεί επ ουδενί αντικειμενικό κριτήριο για την επιλεξιμότητα μιας πρότασης. Κατ’ αυτό τον τρόπο αποκλείστηκαν άδικα πάμπολες, αξιόλογες προτάσεις που θα εξυπηρετούσαν βέλτιστα το σκοπό του προγράμματος.
- Η υιοθέτηση του χρονικού κριτηρίου υποβολής -χρονικής προτεραιότητας- της αίτησης ως καθοριστικού και αποκλειστικού παράγοντα ένταξης επιτρέπει τον επηρεασμό της διαδικασίας πέραν των άλλων και από αναπάντεχα γεγονότα.
- Η εξαγγελία έναρξης του προγράμματος διεξήχθη πριν το καλοκαίρι, ωστόσο η δημοσίευση του επίσημου οδηγού πραγματοποιήθηκε μόλις ένα μήνα πριν την επίσημη έναρξη, γεγονός που στέρησε επαρκή χρόνο ενημέρωσης του κοινού και προετοιμασίας των φακέλων.
- Η υποχρέωση έκδοσης ΑΦΜ πολυκατοικίας, αποτέλεσε ανασταλτικό παράγοντα είτε έστω συντελεστή χρονοκαθυστέρησης.
- Ο πρακτικός αποκλεισμός των συστημάτων vrv, vrf, multi από τις εν δυνάμει επιλέξιμες παρεμβάσεις, ένεκα τελικά της απουσίας εγγραφής και προδιαγραφής τους στον πίνακα “Κατηγοριών/υποκατηγοριών επεμβάσεων και Ανώτατων επιλέξιμων δαπανών”.
- Η ταλαιπωρία και η έντονη ψυχολογική πίεση που υπέστησαν πρώτιστα οι μηχανικοί στην συνέχεια οι ενδιαφερόμενοι κατά τη διάρκεια υποβολής των αιτήσεων, ήταν ένα γεγονός που προκάλεσε δυσαρέσκεια και σε αρκετές περιπτώσεις δημιούργησε καχυποψία έναντι των μηχανικών.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:
- Ανοιχτή πλατφόρμα για εύλογο χρονικό διάστημα ώστε να είναι δυνατή η υποβολή της αίτησης από τους μηχανικούς χωρίς λάθη και με πληρότητα όλων των εγγράφων που θα απαιτούνται από το πρόγραμμα. Εφόσον θα εξαντλείται τον τρέχον διαθέσιμο ποσό του προϋπολογισμού, θα δημιουργείται μία δεξαμενή αιτήσεων οι οποίες θα είναι οι πρώτες που θα προχωρήσουν στο επόμενο κύκλο του προγράμματος.
- Διεύρυνση των προτεινόμενων παρεμβάσεων του Προγράμματος, με συμπερίληψη των κτιριακών ενισχύσεων και της αντισεισμικής θωράκισης των κατασκευών.
- Αμοιβή συμβούλου έργου σε δύο φάσεις . Ως πρώτη φάση θα θεωρείται αμέσως μετά την έκδοση της απόφασης υπάρωγής.
- Προαγωγή συστήματος αξιολόγησης με ένταξη κριτηρίων που προσβλέπουν πρώτιστα στην επίτευξη των στόχων του προγράμματος και παράλληλα υιοθέτηση κριτηρίων ένταξης με κοινωνικό χαρακτήρα (εξειδίκευση κοινωνικών & εισοδηματικών κριτηρίων και στήριξη ευπαθών ομάδων ως οι πλέον ενεργειακά ευάλωτες ομάδες). Ειδικά οι περιπτώσεις παλαιών (έτη παλαιότητας) και επιβαρυμένων ενεργειακά κτιρίων (ενεργειακή κατάταξη) θα πρέπει να λαμβάνουν προτεραιότητα στα κριτήρια ένταξης.
- Ιεράρχηση επιλέξιμων παρεμβάσεων βάσει της ουσιαστικής συνεισφοράς τους στην σχεδιαζόμενη αναβάθμιση της ενεργειακής κατηγορίας του κτιρίου (ενεργειακή και περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα), είτε ενσωμάτωση συντελεστών χρηματοδότησης επί της αξίας των επιλεγέντων παρεμβάσεων αναλόγως της συνεισφοράς (βάσει τεχνοοικονομικών προσεγγίσεων και υπολογισμών), προκειμένου να αναδειχθούν περισσότεροι ωφελούμενοι.
- Σχεδιασμός διεύρυνσης του προγράμματος -μεσοπρόθεσμου χαρακτήρα- ώστε να συνδέεται μελλοντικά είτε έστω να συμβάλλει στον άξονα αναβάθμισης των όψεων κτιρίων (λ.χ. ένταξη συστημάτων σκίασης, στοιχείων όψεων από ανακυκλώσιμα υλικά –σύγχρονη τάση- ως στοιχεία που αφενός αποτελούν ενεργειακή παρέμβαση εξοικονόμησης, αφετέρου δε παρεμβαίνουν στις όψεις και την αισθητική των κτιρίων). Η απαιτούμενη αναβάθμιση της αισθητικής των κτιρίων ειδικά στις αστικές περιοχές και δη στις υποβαθμισμένες περιοχές, δύνανται να επιτευχθεί μόνον μέσω προγραμμάτων παροχής κινήτρων, ως ο χαρακτήρας του προγράμματος του εξοικονομώ.
- Υιοθέτηση συνέχειας στη διάρκεια του προγράμματος (διαρκής χρονική ισχύς) με εύστοχα και σταθερά κριτήρια, τα οποία να τροποποιούνται κατόπιν αξιολόγησης επίτευξης των στόχων αυτού σε ορίζοντα εύλογου χρονικού διαστήματος.